استان سیستان و بلوچستان دومـین استان پهناور ایران هست که بـه تنـهایی بیش از 11 درصد از خاک ایران را دربر مـی گیرد . پارچه سرای رادمرد اردبیل این استان درون جنوب خاوری ایران جای گرفته هست و از شرق با کشور های پاکستان و افغانستان ،از باختر با استان های کرمان و هرمزگان از جنوب با دریـای عمان {مکران} و از شمال با کشور افغانستان و خراسان جنوبی همسایـه است.
این استان از دو بخش سیـاسی ، پارچه سرای رادمرد اردبیل اداری ، قومـی ، مذهبی و فرهنگی بـه نام های سیستان و بلوچستان تشکیل شده هست که سیستان درون شمال دربرگیرنده زابل ، زهک، هیرمند ، نیمروز و هامون که تا زاهدان مـی باشد و بلوچستان از زاهدان که تا مناطق مرکزی و جنوب استان و در نـهایت که تا سواحل دریـای مکران را دربرمـی گیرد کـه خود آن نیز بـه دو بخش سرحد درون مرکز استان و مکران درون جنوب تقسیم مـی شود.
در حال حاضر این استان دارای 19 شـهرستان زابل ، زهک ، هیرمند ، هامون ، نیمروز ،زاهدان ، مـیرجاوه ، خاش ، سراوان ، سیب و سوران ،زابلی ، ایرانشـهر ،دلگان ، سرباز ، نیکشـهر ،قصرقند ، فنوج ، چابهار و کنارک مـی باشد.
مـهم ترین شـهرهای استان بعد از زاهدان، زابل ،ایرانشـهر و چابهار مـی باشد.
آب و هوا
این استان از لحاظ آب و هوایی بسیـار متنوع هست وجود بیـابان ها و کویرها ، کوهستان ها و نوار ساحلی درون جنوب بعلاوه گستردگی جغرافیـایی ، بیش از پیش باعث این گوناگونی آب و هوایی گشته است.
سیستان
هوای شمال استان و دشت سیستان گرم و خشک هست و دارای تابستان هایی بسیـارگرم و زمستان هایی سرد مـی باشد دمای هوا درون فصل تابستان گاه بـه بالای 45 درجه هم مـی رسد و در فصل زمستان به چند درجه زیر صفر هم مـی رود . پارچه سرای رادمرد اردبیل وزش بادهای صد و بیست روزه سیستان درون فصل تابستان گاه باعث وزش توفان های شن شده و از گرمای هوا مـی کاهد مـیانگین های متفاوتی از مـیزان بارش درون شمال استان داده شده و در کل از مناطق کم بارش و خشک کشور مـی باشد.عمده بارش ها بـه صورت باران و در فصل زمستان و بهار هست ، درون شمال استان معمولا هر چند سال یکبار برف مـی بارد.
مرکز
مناطق مرکزی استان کوهستانی و مرتفع هست اما آب و هوای گرم و خشک همچنان حاکم هست اما از مـیزان گرمای هوا درون تابستان که تا حدودی مـی کاهد. دمای هوا درون زمستان ها گاه بـه چند درجه زیر صفر و در تابستان ها گاه بـه بالای 40 درجه مـی رسد.این ناحیـه هم از نواحی کم بارش محسوب مـی شود اما مـیزان بارش درون مناطق مرکزی از مناطق شمالی بیشتر هست و معمولا درون فصل زمستان و بهار و گاه درون تابستان نیز تحت تاثیر رطوبت اقیـانوس هند صورت مـی گیرد . بارش ها معمولا بـه شکل باران مـی باشد و هر چند سال درون این ناحیـه برف مـی بارد.این ناحیـه گاه تحت تاثیر بادهای صد و بیست روزه سیستان نیز قرار مـی گیرد . علاوه بر بادهای سیستان گاه توفان های منطقه شورگز و بیـابان های کویر مـیانی سیستان و بلوچستان و کرمان نیز مناطق مرکزی از جمله زاهدان را تحت تاثیر قرار مـی دهد و باعث کاهش کیفیت هوا و گرد و غبار درون شـهر زاهدان مـی شود.
البته این اوصاف بـه استثنای ناحیـه ایرانشـهر مـی باشد کـه مـیان مرکز و جنوب استان جای گرفته است.
جنوب
مناطق جنوبی استان متفاوت تر از شمال و مرکز استان و درکل با آب وهوای اغلب مناطق ایران متفاوت است. درون بسیـاری از شـهرهای دیگر ایران هم مـی توان ویژگی های آب و هوایی نواحی شمالی و مرکزی استان را دید .مناطق ایرانشـهر و جازموریـان از مناطق هموار و بسیـار گرم استان مـی باشند تابستان هایی بسیـار سوزان و زمستان هایی معتدل را داراست. گرمای هوا درون این ناحیـه گاه بـه مرز 50 درجه نزدیک مـی شود. مناطق جنوبی تر هم کم ارتفاع اند و هوای گرم حاکم هست و درون شـهرستان های چابهار و کنارک هوای گرم و خشک ساحلی حاکم مـی باشد. و در فصل تابستان گاه با ورود سامانـه بارشی از سوی اقیـانوس هند بارش های رگباری و شدیدی رخ مـی دهد کـه منجر بـه سیل و خسارات بـه تاسیسات و مسیر های مواصلاتی جنوب استان مـی شود.بارش درون جنوب استان بـه صورت باران و گاه تگرگ مـی باشد.آب و هوای جنوب استان امکان تولید محصولاتی چون موز، چیکو،پاپایـا،انبه و ... را مـی دهد کـه از این لحاظ درون ایران این منطقه را خاص و بی نظیر کرده و مـی توان گفت جنوب استان که تا حدودی تحت تاثیر هوای نیمـه استوایی قرار گرفته کـه متمایز با سایر نقاط ایران است. درون حالیکه شـهرهای شمالی و مرکزی استان درون سوز و سرما هستند درون مناطق جنوبی هوایی گرم حاکم هست و مـی توان درون آب دریـا شنا کرد.
سرد ترین شـهرستان های استان زاهدان و خاش اند و گرم ترین شـهرستان، نیکشـهر مـی باشد کـه روزهای بسیـار گرم بیشتری را سپری مـی کند.
مردم و فرهنگ
همانطور کـه از لحاظ جغرافیـایی و سیـاسی استان بـه دو منطقه سیستان و بلوچستان تقسیم مـی شود از لحاظ قومـی و مذهبی نیز دربرگیرنده دو قوم فارس و بلوچ مـی باشد . مردم فارس سیستانی بیشتر درون شمال استان یعنی سیستان و زاهدان زندگی مـی کنند و امروزه بـه طور پراکنده درون شـهرهای بلوچستان هم زندگی مـی کنند. و مردم بلوچ نیز درون زاهدان و سایر نقاط استان پراکنده اند. از لحاظ زیرساخت های فرهنگی این استان نیـاز بـه توجه فراوانی دارد. درون کل استان تنـها دو سینمای فعال درون شـهرهای زاهدان و زابل وجود دارد.
مردم سیستانی
مردم سیستانی بـه یکی از گویش های اصیل پارسی یعنی بـه گویش فارسی سیستانی تکلم مـی کنند کـه البته امروزه بـه ویژه درون نسل های جوان سیستانیـان کم رنگ گشته هست حوزه زندگی سیستانیـان فراتر از این استان هست و بخش قابل توجهی از جمعیت استان گلستان و خراسان رضوی را نیز بـه خود اختصاص داده اند.
مردم سیستانی عموما پیرو مذهب شیعه دوازده امامـی اند و به ولایت مداری شـهره اند بطوریکه سرزمـین سیستان بـه دارالولایـه آوازه پیدا کرده است. شیعیـان سیستانی درون برخورد و مواجهه با تروریسم و افکار وهابیت همواره درون صدر قرار داشته اند. همجواری با دو کشور افغانستان و پاکستان کـه دارای امنیت ضعیفی هستند درون سال های گذشته زمـینـه را به منظور فعالیت های تروریستی گروهک ها آماده کرده بود کـه خوشبختانـه که تا حد زیـادی و به شدت سرنگون و سرخورده و متلاشی شدند.
مشاهیر و نامداران سیستانی
رستم دستان :پهلوان بزرگ حماسی و افسانـه ای ایران
یعقوب لیث صفاری:بنیـانگذار سلسله صفاری و رسمـیت بخش زبان پارسی بعد از اسلام
سورنا سیستانی: پارچه سرای رادمرد اردبیل پهلوان دوره اشکانی کـه کراسوس رومـی را کـه هوای فتح ایران داشت شکست داد
فرخی سیستانی:شاعر و نویسنده
ابوسعید سگزی:ستاره شناس و ریـاضیدان مشـهور سده چهارم هجری
ابوحاتم سیستانی:از بزرگان علم و ادب ،فقه و حدیث و لغت
ابوسلیمان سیستانی:فیلسوف و اندیشمند سده چهارم هجری قمری
ابویعقوب سیستانی:از دانشمندان سده چهارم هجری
ابوداوود سیستانی: دانشمند حدیث اهل سنت
ابراهیم سگزی سیستانی: دانشمند سده نخست ، مخترع خط معقلی
ابوسلیمان محمد سیستانی: از فیلسوفان و منطقیـان سده چهارم هجری
احولی سیستانی:شاعر و ادیب
حریزبن عبدالله سیستانی:فقیـه شیعه
ابوالفرج سگزی:شاعر و اندیشمند
شمس بستی:شاعر
شمس الدین مبارک سیستانی: شاعر
عبرت سیستانی:شاعر
محمد پسر مخلد سگزی:از نخستین سرایندگان بـه زبان پارسی
محمدبن وصیف سیستانی: دبیر رسایل یعقوب لیث صفاری
مولانا عاشق سیستانی:شاعر و غزل سرا
معاصر
عرصه دینی
آیت الله سیستانی : رهبر شیعیـان عراق
آیت الله شـهیدمرتضی مطهری:فیلسوف و عالم بزرگ دارای اصالت سیستانی متولد فریمان مـی باشد.
آیت الله سیدمحمدتقی حسینی طباطبایی: از شـهدای7 تیر
آیت الله مرادعلی بختیـاری:عالم دینی
شـهدا و دلاوران
شـهید قاسم مـیرحسینی:قائم مقام لشکر41 ثارالله
شـهید محمد مـیر: سرلشکرخلبان
شـهید حبیب لکزایی:جانشین سپاه سلمان
عرصه ادب و فرهنگ
امـین الله سرابندی: داستان نویس،روزنامـه نگار،شاعر و پژوهشگر
ایرج افشار سیستانی:ایرانشناس و نویسنده
مزار گلستانـه:ایرانشناس و فعال حوزه فرهنگ عامـه سیستان
نجف لکزایی:معاون فرهنگی مجمع جهانی اهل بیت و رییس پژوهشکده علوم و اندیشـه سیـاسی
غلامرضا عمرانی:زبانشناس،ویراستار،مولف
پیـام سیستانی:شاعر،روزنامـه نگار، پژوهشگر
سیـاوش پرواز:قاضی ، مترجم، مولف و حافظ شناس
غلامعلی رییس الذاکرین:آغاز کننده سرایش بـه گویش سیستانی
عرصه علمـی
حبیب الله دهمرده:سیـاستمدار،استاندار پیشین چند استان و مشاور ریـاست سازمان انرژی اتمـی،دکترای آکسفورد
غلامرضا شیخ نژاد:پژوهشگر، کاشف داروی ضد سرطان سیستانین
عرصه ورزشی
محمد مومنی:بازیکن فوتبال بازنشسته
عرصه هنر
محمدرضا هدایتی: بازیگر و خواننده
فرشته سرابندی:بازیگر
مـهدی مـیری: خواننده
مردم بلوچ
مردم بلوچ بیشتر درون مناطق جنوبی و مرکزی استان پراکنده اند و به گویش بلوچی تکلم مـی کنند این گویش بخاطر برهمکنش کم طوایف بلوچ با اقوام بیگانـه توانسته بسیـاری از ویژگی های کهن زبان های ایرانی را درون خود حفظ کند. اصطلاحات بسیـاری از فارسی قدیم را مـی توان درون گویش بلوچی دید .مردم بلوچ بیشتر پیرو مذهب اهل سنت حنفی اند اما شمار کمـی از آنان مانند بلوچ های شمال شـهرستان ایرانشـهر و برخی بلوچ های سیستان پیرو مذهب شیعه دوازده امامـی اند.
مردم بلوچ دارای لباس و پوشش خاص خود هستند کـه تاکنون آن را حفظ کرده اند. جامـه های مردانـه بلوچی لباس هایی راحت و بلند نظیر لباس های هندی و افغانی اند و بیشتر درون رنگ های روشن دوخته مـی شوند. جامـه های زنانـه بلوچی هم پر زرق و برق و زیبا و باظرافت دوخته مـی شوند . هنر سکه دوزی از هنرهای دست مردم سیستان و بلوچستان است.
جامـه های مردم بلوچ تحت تاثیر فرهنگ و پوشش ایرانی و همچنین پوشش شبه قاره هند قرار گرفته و بسیـار محسوس است.
پیشینـه
سیستان
تاریخی کـه منطقه سیستان دارد کمتر منطقه ای از جهان بـه خود دیده هست سیستان با داشتن شـهرسوخته دارای پیشینـه طولانی و کم نظیر شـهرنشینی بیش از 5000 سال هست و دارای عجایبی بسیـار شگفت چون جراحی جمجمـه ، چشم مصنوعی ، نخستین انیمـیشن جهان، سیستم آبرسانی و فاضلاب درون هزاران سال مـی باشد کـه افتخاری به منظور سیستان و ایران از حیث تمدن دیرینـه محسوب مـی گردد. سیستان مـهد پهلوانان و اسطوره های ایرانی از جمله رستم دستان بوده است.سیستان از نواحی مـهم ایران درون دوره های هخا و ساسانی بوده هست و خاندان سیستانی سورن تاجگذاری شاهان اشکانی و ساسانی را برعهده داشته اند. سورنا پهلوانی کـه کراسوس رومـی را شکست داد از خاندان سیستانی سورن بود. شـهر دهانـه غلامان سیستان از معدود شـهرهای بـه جا مانده از دوره هخا است. بهرام دوم بعد از گشودن سیستان فرزندش بهرام سوم را بـه زمامداری سیستان گماشت و وی را سکان شاه نامـید.
پس از اسلام نیز سیستان افتخارات بسیـاری بدست آورده و در دوره اموی کـه معاویـه دستور داده بود حضرت علی را بر بالای همـه منابر لعن کنند سیستانیـان هرگز حاضر بـه لعن حضرت علی نشدند و بزرگان سیستان حاضر بـه ب گیسوان بانوانشان شدند اما حضرت علی را لعن ند. از دیگر افتخارات مردم سیستان این هست که آنان نخستین قیـام کنندگان بـه خونخواهی امام حسین حتی پیش از قیـام هایی چون مختار بوده اند کـه در پی آن حاکم سیستان کـه برادر عبیدالله بن زیـاد نیز بود از سیستان گریخت مردم سیستان همواره درون ولایت مداری پیشتاز بوده اند.
یعقوب لیث صفاری از سیستان برخاست و فرمانروایی صفاریـان را بنیـان نـهاد او توانست دوباره بخش های عمده ایران را استقلال بخشد و از سلطه اعراب برهاند. وی همچنین به منظور نخستین بار بعد از اسلام دوباره زبان پارسی را زبان رسمـی کشور کرد و به شعرگویی بـه زبان عربی واکنش شجاعانـه ای نشان داد . سیستانیـان همواره درون دفاع از مـیهن و ایستادگی درون برابر ستم نیز پرآوازه بوده اند. مردم سیستان تیمورلنگ را کـه به چپاول مردم ایران مـی پرداخت چنان ادب د کـه خود وی نیز بـه شدت زخمـی شد و تا پایـان عمر درمان کامل نیـافت و مـی لنگید و اینگونـه مردم سیستان نام این متجاوز را بـه تیمورلنگ مشـهور د.
در دوره پهلوی نیز مردم سیستان از مبارزه با ظلم و ستم دست برنداشته و از جمله این مبارزات مـیتوان بـه قیـام دی1330 مردم سیستان بر علیـه حکومت پهلوی اشاره کرد.
بلوچستان
در متون تاریخی از این منطقه با عنوان مکران یـاد شده هست . که تا پیش از سده چهارم جنوب استان درون دست قوم جت یـا زت بوده هست و هم اکنون عمدتا قوم بلوچ از اقوام ایرانی درون آن ساکن اند.
اسکندر مقدونی درون حمله بـه هند از این ناحیـه عبور کرده و بخاطر شرایط اقلیمـی نامساعد بخش بزرگی از سپاه خود را از دست داد .مردم بلوچ اشرف افغان را کـه از نادرشاه افشار شکست خورده و گریخته بود را گرفته و کشتند.
کشاورزی
سیستان و بلوچستان از لحاظ محصولات کشاورزی متنوع هست که بـه خاطر گستردگی و آب و هواهای گوناگون آن مـی باشد درون شمال استان دشت حاصلخیز سیستان محصولات گندم و جو ، هندوانـه ، خربزه ، انگور و به ویژه انگور یـاقوتی ، ذرت ،محصولات علوفه ای ، عدس و ... کشت مـی شود کشاورزی سیستان وابسته بـه رود هیرمند مـی باشد کـه در سال های اخیر شرایط این منطقه را دچار مشکلاتی کرده است.
مناطق کوهستانی مرکز هم محصولاتی چون زردآلو، پسته، گندم و جو، محصولات علوفه ای و روغنی برداشت مـی شود اما کشاورزی درون این ناحیـه شایسته رونق بیشتری است.
مناطق جنوبی استان دارای نخلستان های فراوان و گسترده ای هست و این استان رتبه دوم تولید خرمای کشور را بدست آورده هست .تولید هندوانـه و خربزه ،خرما و گندم و جو درون ایرانشـهر صورت مـی گیرد با توجه بـه گرمای هوا درون منطقه جنوب استان برداشت محصولات خارج از فصل رونق دارد .همچنین آب و هوای خاص جنوب استان کـه متمایز از سایر نقاط کشور هست امکان تولید محصولات گرمسیری چون موز، پاپایـا،انبه ،چیکو، کنار و... را درون شـهرستان های جنوب استان مـی دهد کـه در صورت گسترش تولید مـی توانند کمک مـهمـی بـه اقتصاد استان و کشور کنند. درون مـیان این محصولات گرمسیری کـه کشت آن ها درون کشور ما چندان مرسوم نیست برداشت محصول موز بیشتر مورد توجه قرار گرفته هست . همچنین کشت برنج هم بـه صورت محدود درون نیکشـهر، چای ترش درون دلگان و سیستان وجود دارد. درون مناطق سراوان هم نخلستان های گسترده و در دشتیـاری چابهار هندوانـه خارج از فصل بعلت گرما برداشت مـی شود.
صنعت
این استان از لحاظ صنعتی چندان توسعه نیـافته و شایسته توجه بیشتری است. درون حال حاضر بیش از 50 درصد از واحد های صنعتی استان درون شـهرستان های زاهدان و کنارپس زابل با12/2درصد رتبه دوم و پس از آن ایرانشـهر با 11/1درصد رتبه سوم را از این لحاظ دارند. البته شـهرک صنعتی زابل امروزه درون محدوده شـهرستان هامون واقع شده هست . عمده محصولات صنعتی استان سیمان سیستان و خاش ،صنایع غذایی،کنسرو و صنایع شیلاتی ، محصولات پلاستیکی ، سنگ های تزیینی و...مـی باشد.
وعده ها و برنامـه های آینده توسعه استان
اقدامات و پروژه های بسیـاری مطرح گشته کـه با اجرایی شدن آنان صنعت و اقتصاد استان بهبود بیشتری مـی یـابد کـه از آن جمله مـی توان بـه ساخت پتروشیمـی چابهار،کارخانـه لاستیک سازی درون زابل ، گازرسانی بـه زاهدان و زابل و توسعه راه آهن استان ، بزرگراه زابل-زاهدان اشاره کرد.
معدن
سیستان و بلوچستان دارای ذخایر غنی معدنی هست که گاه از آن بـه عنوان رنگین کمان معادن کشور یـاد مـی شود اما کمتر از آنان بهره برداری شده هست از جمله این ذخایر معدنی کرومـیت ،مس، منگنز، سرب، روی ،قلع، تنگستن ،منیزیت ، گل سفید ،گرانیت ، سنگهای تزیینی و ... مـی باشد.از جمله موادمعدنی خاص استان آنتیموان هست که نخستین کارخانـه آنتیموان کشور درون سفیدآبه درون شمال غربی زابل قرارگرفته است.
گردشگری
جاذبه های طبیعی
استان پهناور سیستان و بلوچستان با گوناگونی آب و هوایی ، سواحل صخره ای و ماسه ای همـیشـه گرم حتی درون فصل زمستان ،کوهستان ها و آتش فشان نیمـه فعال ،دریـاچه ها ،بیـابان ها، نخلستان ها از نظر طبیعی بسیـار مستعد به منظور گردشگری هست از جمله جاذبه های طبیعی استان درون شمال دریـاچه هامون بعنوان بزرگترین دریـاچه آب شیرین ایران ،گردشگاه چاهنیمـه زهک با جنگل و دریـاچه ها و باغ وحش ،کوه خواجه و رودها و نـهرهای سیستان و در مرکز استان آتشفشان نیمـه فعال تفتان کـه از دهانـه آن بخار آب و گوگرد برون مـی آید. روستای تمـین و غار لادیز درون مـیرجاوه ، گل فشان پیرگل، روستای دامن درون ایرانشـهر و در جنوب استان نخلستان ها و رود سرباز بعنوان زیستگاه تنـها تمساح ایرانی و سواحل ماسه ای و صخره ای دریـای عمان درون چابهار و کنارک و گلفشان تنگ کنارک هستند.
1-گردشگاه چاهنیمـه زهک
در چند کیلومتری شـهر زهک جای گرفته هست پارک جنگلی بزرگی درون ساحل دریـاچه های چاهنیمـه همراه با باغ وحش و بافت جنگلی کـه همواره پذیرای مردم سیستان و مـیهمانان سیستان مـی باشد.
2-دریـاچه هامون
بزرگترین دریـاچه آب شیرین ایران کـه در سیستان قرار گرفته و نقش مـهمـی درون محیط زیست منطقه دارد درون سال های نـه چندان دور دشت سرسبز و دریـاچه پر از ماهی و آواز خوش باد را مـی توانستیم درون این منطقه ببینیم کـه با خشکی بخش های گسترده ای از آن امروزه شاهد مشکلاتی چون خشکسالی ، گرمای شدید هوا درون تابستان ، توفان های شن و بیکاری و مـهاجرت درون این منطقه هستیم و امـیدواریم دوباره حال روز خوش گذشته بـه این تالاب بازگردد.
3-آتشفشان نیمـه فعال تفتان
این قله بلند ترین قله استان سیستان و بلوچستان با ارتفاع تقریبی 3905 متر مـی باشد کـه رقم های دیگر نزدیک بـه آن نیز داده شده هست . این آتشفشان درون شمال شـهرستان خاش جای گرفته و هم اکنون نیز نیمـه فعال بوده و بخار آب و گوگرد از دهانـه آن خارج مـی شود . جدای از آن دامنـه های سرسبز تفتان درون شـهرستان های خاش و مـیرجاوه مانند روستاهای لادیز و تمـین و سنگان نیز جاذبه های خودشان را دارند.
4-کوههای مـینیـاتوری چابهار
کوه های شگفت انگیز با ظاهری زیبا و منحصر بـه فرد هستند کـه در کنار جاذبه های دیگر چابهار بسیـار خودنمایی مـی کنند.
5-سواحل صخره ای و ماسه ای
سواحل صخره ای و ماسه ای دریـای مکران درون چابهار و کنارک کـه عمدتا تمـیز و دلپذیرند نیز گردشگران بسیـاری را بـه چابهار جذب مـی کند.
6-گل فشان تنگ
این گلفشان درون شـهرستان کنارک جای گرفته و از معروف ترین گلفشان های ایران مـی باشد.
7-رود سرباز
زیستگاه تنـها تمساح ایرانی از نوع پوزه کوتاه و به نام گاندو مـی باشد.
8-غار لادیز مـیرجاوه
9-روستای تمـین مـیرجاوه
جاذبه های تاریخی
منطقه سیستان منطقه ای انبوه از آثار و مکان های تاریخی هست و درون استان بازمانده شـهرهای کهن و متمدن جهان ،ارگ ها و قلعه ها ،ساختمان های قدیمـی و موزه ها از جمله مکان های تاریخی مـهم این استان اند.
1-شـهرسوخته
در56 کیلومتری شـهر زابل و در حاشیـه جاده زابل-زاهدان جای گرفته هست این شـهر کهن سند تمدن ایرانیـان درون بیش از 5000 هزار سال گذشته با شگفتی هایی چون نخستین انیمـیشن جهان ، جراحی جمجمـه ، چشم مصنوعی و سیستم آبرسانی و فاضلاب درون هزاران سال گذشته بوده است.
2-کوه خواجه
این کوه درون مـیانـه دریـاچه هامون درون سیستان و اطراف زابل قرار دارد و در سه دین اسلام ، زرتشت و مسیحیت مقدس هست . این کوه تنـها درون دشتی وسیع انباشته از بقایـای کاخ ها و آثار دوره های اشکانی ، ساسانی و دوره های اسلامـی است.
3-دهانـه غلامان
شـهر دهانـه غلامان سیستان درون شرق زابل و نزدیکی شـهر زهک جای گرفته هست و بقایـای شـهری آباد و بزرگ درون دوره هخا بوده هست . از آنجا کـه آثار دوره هخا آن هم بـه طور یک شـهر بازمانده از آن دوره کمـیاب و نادر هست بسیـار قابل توجه مـی باشد.
4-زاهدان کهنـه
زاهدان کهنـه شـهری بزرگ درون سیستان بوده هست که درون حمله تیمورلنگ ویران گشته و به مرور متروک شده هست آثار کاخ ها ، دیواره های بلند و ساختمان های بزرگ آن تاکنون وجود دارد اما نسبت بـه دیگر شـهرهای باستانی سیستان بـه آن کمتر توجه مـی شود. این شـهر کهن درون مناطق شرقی زابل و اطراف شمال شـهر زهک واقع شده است.
5-ارگ سکوهه
در روستای تاریخی سکوهه درون مسیر فرعی از جاده زابل- زاهدان درون جنوب شـهر زابل جای گرفته هست و مقر حکومت سیستان درون دوره قاجار بوده است.
6-روستای قلعه نو
روستای قلعه نو زهک کـه لقب ماسوله سیستان را بـه خود گرفته دارای معماری بسیـار زیبایی هست با خانـه های گنبدی شکل بر فزار تپه هاست. همچنین ارگ محمدحسین خان نارویی نیز درون این روستای زیبا واقع شده است.
7- آتشکده کرکویـه
این آتشکده بسیـار باستانی کـه از آتشکده های بسیـار باشکوه ایران بوده هست در شرق زابل و نزدیکی شـهر هیرمند جای گرفته است.
8-ارگ خان ملک کیـانی هیرمند
9-موزه جنوب شرق ایران
این موزه درون شـهر زاهدان بولوار شـهیدمطهری قرار دارد و در آن آثار تاریخی و باستانی مـهم جنوب شرق کشور نگهداری مـی شود.
10-قلعه رستم سیستان
11-قلعه مچی سیستان
12-قلعه رامرود سیستان
13-قلعه ناصری ایرانشـهر
14-قلعه سب سوران
15-قلعه کنت سوران
16-قلعه پرتغالی های چابهار
17-روستای تاریخی تیس چابهار
18-قلعه بمپور ایرانشـهر
ارتباطات
سیستان و بلوچستان درون مسیر مـهم ترانزیت شرق کشور و مسیر دستیـابی کشورهای محصور درون خشکی آسیـای مرکزی بـه اقیـانوس هند و آبهای آزاد قرار دارد . محور ترانزیت چابهار-مـیلک از آبهای آزاد جنوب استان که تا پایـانـه مرزی مـیلک شـهرستان هیرمند درون سیستان نقش مـهمـی درون ترانزیت کالا دارد. علاوه بر این پایـانـه های مرزی مـیرجاوه و مـیلک نقش مـهمـی درون صادرات کالا بـه دو کشور پاکستان و افغانستان دارند.
گسترش بزرگراه ها به منظور استانی کـه محور ترانزیت کالا از آبهای آزاد بـه کشورهای محصور درون خشکی آسیـای مرکزی هست بسیـار مطلوب و لازم مـی باشد. هم اکنون بزرگراه زاهدان-زابل-هیرمند پیشرفت های هرچند کندی داشته و بخش هایی از بزرگراه زابل-زاهدان تکمـیل شده است.
این استان بـه راه آهن سراسری کشور متصل گشته و مـیرجاوه راه آهن پاکستان را بـه راه آهن سراسری ایران متصل مـی کند. طرح های گسترش راه آهن استان و خط راه آهن مشـهد-چابهار و خط راه آهن بـه زابل طرح هایی هست که درون آینده اجرا خواهند شد.
همچنین این استان پهناور دارای چندین فرودگاه نیز مـی باشد فرودگاه های بین المللی زاهدان و کنارک و فرودگاه های داخلی زابل،ایرانشـهر و سراوان تاسیس شده اند. فاصله دور شـهرهای استان از یکدیگر و پهناوری این استان همواره بـه وسیله های ارتباطی مناسب نیـازمند است.
مشاهیر و نامداران سیستانی
رستم دستان :پهلوان بزرگ حماسی و افسانـه ای ایران
یعقوب لیث صفاری:بنیـانگذار سلسله صفاری و رسمـیت بخش زبان پارسی بعد از اسلام
فرخی سیستانی:شاعر و نویسنده
ابوسعید سگزی:ستاره شناس و ریـاضیدان مشـهور سده چهارم هجری
ابوحاتم سیستانی:از بزرگان علم و ادب ،فقه و حدیث و لغت
ابوسلیمان سیستانی:فیلسوف و اندیشمند سده چهارم هجری قمری
ابویعقوب سیستانی:از دانشمندان سده چهارم هجری
ابوداوود سیستانی: دانشمند حدیث اهل سنت
ابراهیم سگزی سیستانی: دانشمند سده نخست ، مخترع خط معقلی
ابوسلیمان محمد سیستانی: از فیلسوفان و منطقیـان سده چهارم هجری
احولی سیستانی:شاعر و ادیب
حریزبن عبدالله سیستانی:فقیـه شیعه
ابوالفرج سگزی:شاعر و اندیشمند
شمس بستی:شاعر
شمس الدین مبارک سیستانی: شاعر
عبرت سیستانی:شاعر
محمد پسر مخلد سگزی:از نخستین سرایندگان بـه زبان پارسی
محمدبن وصیف سیستانی: دبیر رسایل یعقوب لیث صفاری
مولانا عاشق سیستانی:شاعر و غزل سرا
معاصر
عرصه دینی
آیت الله سیستانی : رهبر شیعیـان عراق
آیت الله شـهیدمرتضی مطهری:فیلسوف و عالم بزرگ دارای اصالت سیستانی متولد فریمان مـی باشد.
آیت الله سیدمحمدتقی حسینی طباطبایی: از شـهدای7 تیر
آیت الله مرادعلی بختیـاری:عالم دینی
شـهدا و دلاوران
شـهید قاسم مـیرحسینی:قائم مقام لشکر41 ثارالله
شـهید محمد مـیر: سرلشکرخلبان
شـهید حبیب لکزایی:جانشین سپاه سلمان
عرصه ادب و فرهنگ
امـین الله سرابندی: داستان نویس،روزنامـه نگار،شاعر و پژوهشگر
ایرج افشار سیستانی:ایرانشناس و نویسنده
مزار گلستانـه:ایرانشناس و فعال حوزه فرهنگ عامـه سیستان
نجف لکزایی:معاون فرهنگی مجمع جهانی اهل بیت و رییس پژوهشکده علوم و اندیشـه سیـاسی
غلامرضا عمرانی:زبانشناس،ویراستار،مولف
پیـام سیستانی:شاعر،روزنامـه نگار، پژوهشگر
سیـاوش پرواز:قاضی ، مترجم، مولف و حافظ شناس
غلامعلی رییس الذاکرین:آغاز کننده سرایش بـه گویش سیستانی
عرصه علمـی
حبیب الله دهمرده:سیـاستمدار،استاندارپیشین چنداستان ومشاورریـاست سازمان انرژی اتمـی،دکترای آکسفورد
غلامرضا شیخ نژاد:پژوهشگر، کاشف داروی ضد سرطان سیستانین
عرصه ورزشی
محمد مومنی:بازیکن فوتبال بازنشسته
عرصه هنر
محمدرضا هدایتی: بازیگر و خواننده
فرشته سرابندی:بازیگر
ترین ها و ویژه های استان
دارنده افتخار نخستین قیـام کنندگان و خونخواهان حسینی درون جهان اسلام
دارنده افتخار نخستین انیمـیشن جهان
دارنده موقعیت نخستین استان ایران کـه همـیشـه صبح مـی شود
دارنده موقعیت شرقی ترین استان ایران
دارنده مقام دومـین استان پهناور کشور
دارنده مقام دومـین استان تولیدکننده خرما
دارنده امتیـاز نخستین و تنـها کارخانـه آنتیموان ایران
دارنده ویژگی مذهبی بزرگترین استان سنی نشین ایران
دارنده ویژگی قومـی بزرگترین استان بلوچ نشین ایران
دارنده لقب هندوستان ایران
دارنده موقعیت تنـها بنادر اقیـانوسی ایران
مشتاق نظرات و دیدگاه های شما بازدیدکنندگان گرامـی هستیم
برچسب‌ها: ساختار قومـیتی سیستان و بلوچستان, اقوام سیستان و بلوچستان, مکان های گردشگری سیستان و بلوچستان, شـهرهای سیستان و بلوچستان
[پژوهش سرای فراگیران پارس پارچه سرای رادمرد اردبیل]